In beeld: eikenprocessievlinder kruipt uit het grondnest en pompt vleugels op |
|
|
|
|
 |
| 118 sec |
Grondnesten van eikenprocessierups blijven nog onderbelicht
Bij de bestrijding van eikenprocessierups wordt de aandacht gericht op de nesten in de boom. Toch is nog veel onbekend over het gedrag van de rupsen en hoe de kolonies zich ontwikkelen. Silvia Hellingman doet onderzoek naar grondnesten en komt met bijzondere beelden.
| Vrouwelijke eikenprocessievlinder is vliegklaar, nadat ze uit het grondnest is gekropen |
In dit onderzoek is voor het eerst in beeld gebracht hoe eikenprocessievlinders uit de grond kruipen en daarna hun vleugels oppompen. Opmerkelijk is dat de rupsen langdurig in de grondnesten verblijven. De eikenprocessievlinders op deze foto's en in het filmpje, kropen in 2020 als rups de grond in. In 2021 kwamen ze even boven de grond om te eten, waarna ze weer de grond in gingen om te verpoppen. Deze zomer kropen ze als vlinder voor de camera uit de grond. In totaal een proces van twee jaar.
Hellingman: 'Vlak voordat de rupsen in 2020 de grond in gingen, zijn enkele groepen gevangen en in kooien gezet om de ontwikkeling verder te volgen. De eerste vlinders kwamen op 1 juli 2022 als vlinder uit de grond. Ze hadden dus elf maanden als rups in de grond gezeten. Na een korte tijd boven de grond om te eten in 2021, verbleven sommige nog een jaar als pop in de grond.' De foto's en het filmpje zijn gemeekt op het moment dat de vlinders uit de grond kruipen, hun vleugels oppompen en laten uitharden.
Vrouwtje kruipt uit het grondnest en begint met oppompen van de vleugels
Hetzelfde vrouwtje klimt in een stokje en pompt de vleugels verder op
Het vrouwtje is na enkele uren vliegklaar
|
Niet alleen nesten in de boom
Het onderzoek naar het gedrag en de voortplanting van eikenprocessierupsen, en specifiek naar de grondnesten is al jaren bezig en heeft tussentijds al interessante inzichten opgeleverd. In de praktijk wordt echter nog vaak alleen naar nesten in de boom gekeken. In het onderzoek blijkt dat in de buurt van de boom nesten in de grond worden gevonden. De rupsen en poppen kunnen hier langdurig in blijven, zoals uit de waarnemingen blijkt. 'In onze observatiekooien hebben we kunnen vaststellen dat de meeste vlinders uit de grond komen tijdens het begin van de schemering en gedurende de nacht. De poppen zitten in een stevige cocon waar de metamorfose plaatsvindt. De vlinders kruipen uit de pop en komen uit de grond. Ze zoeken een plek op waar ze enkele uren zullen verblijven totdat ze vliegklaar zijn. De vleugels zijn nog opgevouwen als ze boven de grond komen. Die moeten nog worden opgepompt met bloedvloeistof oftewel haemolymfe. Tijdens dit proces wordt overtollige bloedvloeistof uitgescheiden. Al tijdens het lopen beginnen ze hun vleugels op te pompen. Dit proces duurt enkele uren. Nadat de vleugels zijn opgepompt, moeten deze nog afharden. De vlinders zijn dan nog niet vliegklaar. Het heersende beeld is dat een vlinder na uitkomst op dezelfde plek blijft, maar dit geldt niet voor de vlinders uit grondnesten. Die moeten eerst een plek zoeken.'
Eikenprocessievlinder
In het filmpje is te zien hoe eikenprocessievlinders uit het grondnest kruipen en hun vleugels oppompen.
Hellingman concludeert dat er nog veel te onderzoeken is: 'We weten nog steeds niet hoeveel grondnesten er in Nederland zijn, noch wanneer vlinders uit de grond komen. We hebben grondnesten in bewaking van rupsen die in 2020 uitkwamen en waarvan de vlinders nog niet zijn uitgevlogen. Deze grondnesten blijven we volgen. Van de dennenprocessierups is bekend dat hij tot negen jaar in verlengde diapauze kan verblijven. Wellicht kan de eikenprocessierups ook langer dan twee jaar in verlengde diapauze gaan. We blijven het volgen.'
De foto's en het filmpje in dit artikel zijn van de hand van Silvia Hellingman, Hellingman Onderzoek en Advies, verbonden aan het Kenniscentrum Eikenprocessierups. Beeld en informatie zijn met toestemming van Hellingman overgenomen.
| LOGIN met je e-mailadres om te reageren. |
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
| |
Iedereen kan gratis kleine advertenties plaatsen via zijn eigen account.
|
|
|
|
