Bonte iep zorgt met kleurrijke bladeren voor prachtig en lommerrijk aangezicht

ARTIKEL

Sjoerd Rispens, woensdag 18 maart 2020

162 sec

Ulmus minor argenteomarginata van ruim 25 m hoog op kerkterrein

De oude naam van Ulmus minor argenteomarginata is Ulmus campestris 'Variegata'. Deze bonte iep staat op het terrein van de kerk in Houten (Utrecht) en staat op de lijst van bomen met bijzondere waarde. De boom is aangeplant in 1916 en is volgens boomambassadeur Henry Blitterswijk, directievoerder groen bij de gemeente Houten, belangrijk voor het dorp. Hij nomineerde deze boom voor de titel 'Inspiratieboom', die in oktober tijdens de Boom-innovatiedag wordt toegekend. In de komende nummers van Boomzorg worden de kandidaat-inspiratiebomen belicht.

Monumentale boom

Wie Plein 27 in Houten bezoekt, kan genieten van een mooie groene omgeving. Langs de huizen lopen een aantal laantjes met groen, en het plein wordt gekenmerkt door een stuk of tien verspreid staande bomen. Een daarvan springt meteen in het oog: de bonte iep. De kans is groot dat er in heel Houten niemand is die Plein 27 zonder de monumentale boom zal herkennen. De iep wordt omringd door haagbeuken, een linde en esdoorns.

Gezichtsbepalend

'We hebben in de hele gemeente maar één iep als deze', vertelt Blitterswijk. 'Het is ook de enige bonte iep die ouder is dan honderd jaar. Daarvan zijn er sowieso maar heel weinig, zowel hier als in omliggende gemeenten. De boom is in 1916 door het toenmalige kerkbestuur aangeplant. Hij is gezichtsbepalend voor het dorp. Voor zijn leeftijd ziet de iep er nog heel goed uit, zeker omdat iepen over het algemeen niet gigantisch oud worden. De boom staat op de lijst van bomen met bijzondere waarde in Houten; hij is daar ergens begin jaren tachtig op geplaatst. Meer dan terecht, overigens.'

Bladkleur

De bonte iep is ruim 25 meter hoog; mensen kunnen eronderdoor lopen en zo de kerk binnengaan. Ook de haagbeuken, linde en esdoorns dragen bij aan het mooie zicht, maar de bonte iep is volgens Blitterswijk het meest karakteristiek. 'Als je aan komt lopen, springt de iep er meteen tussenuit', zegt hij. 'Het zorgt voor een prachtig mooi lommerrijk plaatje. De voornaamste reden dat ik hem heb ingediend, is de beeldbepalendheid van de iep door de mooie bladkleur. Het is de enige bonte, dus de bladkleur valt op. De bladeren verschillen in kleur; het zijn prachtige groene bladeren met lichtcrème accenten. Dat zorgt voor een mooi gevarieerd geheel.'

'De boom heeft nu al een vrij statig aanzicht, maar dat was bijvoorbeeld op een grasveld nog veel beter tot uitdrukking gekomen

Statig

Ondanks dat mooie plaatje was de boom volgens Blitterswijk misschien nog wel mooier geweest als hij solitair had gestaan. 'De boom heeft nu al een vrij statig aanzicht, maar dat was bijvoorbeeld op een grasveld nog veel beter tot uitdrukking gekomen. Die mooie kleuren van de iep gaan nu een beetje verloren, als je van een afstand kijkt. Daarnaast was de boom dan misschien nog wat groter en breder geworden. Een ander voordeel van deze boom is dat hij weinig onderhoud nodig heeft. Dat ligt voornamelijk aan de locatie. Hij staat op het terrein van de kerk aan het plein, dus er gaat geen zwaar verkeer zoals vrachtwagens onder de kroonprojectie door. Het terrein is verder onaangeroerd gebleven; er is nooit gegraven. Daardoor is de iep helemaal gezond en gaat hij langer mee. Iepen zoals deze zijn heel bestendig en kunnen veel hebben. Ze kunnen tegen droogte, tegen stedelijke omstandigheden. Je kunt ze ook op verschillende locaties planten. Ideaal, dus.'

Sfeerloos

'Ik kan me het kerkplein eigenlijk niet meer voorstellen zonder de bonte iep', zo gaat de boombeheerder verder. 'Over het algemeen geldt: bomen maken het plein! Zonder bomen is alles zo kaal, kil en sfeerloos. Dit plein zou een heel andere dimensie krijgen zonder bomen. Een kroeg ziet er ook veel gezelliger uit als er in de omgeving mooie bomen staan. We krijgen ook positieve reacties op de iep. Mensen merken de schoonheid op en worden daar blij van. Daarom betrekken we de bewoners nu ook bij de bomenaanplant in de gemeente. Bij reconstructies kunnen ze uit een aantal boomsoorten kiezen.'

Kwaliteit

De gemeente Houten heeft al op meerdere plekken verschillende soorten iepen aangeplant. 'We gaan nog meer soorten aankopen; die willen we in het najaar planten, verspreid over een aantal locaties', zegt Blitterswijk. 'Er zijn heel veel bomen die ik mooi vind, maar de iep op deze locatie is een speciale blikvanger. Deze iepen vallen net wat meer op dan de rest. Er zijn een paar vuistregels bij het aanplanten van bomen. Dat doen we het liefst gemengd, ook met de iepensoorten. Zo doen we dat al jaren. Diversiteit bij het aanplanten is het allerbelangrijkste. Een breed assortiment bomen draagt bij aan de biodiversiteit en voorkomt ziekten en plagen. Dat zorgt voor mooi, duurzaam boombeheer. Kwantiteit is altijd ondergeschikt aan kwaliteit, zolang er maar variatie in zit. En goed overleg met de aannemers die de bomen planten is heel belangrijk. Bij aanplant zorgen we dat de groeiplaats duurzaam is ingericht voor de beoogde omlooptijd van de boom.'

REACTIES

		Martin Tijdgat Thursday 19 March 2020

Prachtige boom. Ben erg benieuwd of de boom goed benaamd is. De botanische term Argenteomarginata heeft volgens Spath betrekking op een bonte iep met groene bladeren die langs de rand van het blad (wit)bont zijn.
Er is nog een andere bonte iep mogelijk U. m. ‘Argenteovariegata’. Deze bonte iep heeft in het blad een variatie aan gele en witte vlekken. Ten slotte is er ook een bonte iep met gele vlekken: Ulmus minor ‘Variegata’. Deze laatste heb ik nog niet gezien. Een U.m. ‘Argenteovariegata’ staat in mijn voortuin. Kom graag eens kijken en een waarneming plaatsen op monumentalebomen.nl en monumentaltrees.com, dat verdient deze boom zeker.

download artikel

Tip de redactie