Een 360-graden perspectief op bomen van de toekomst tijdens Boominfodag 2024 |
|
|
|
|
| Redactie Boomzorg: Hanneke Tax, Heleen Kommers en Willemijn van Iersel,
dinsdag 12 maart 2024 |
 |
| 349 sec |
Van AI tot speurhonddetectie en van tree equity tot rechten van en voor bomen
De tegenwoordige vergroeningsopgave is niet alleen urgent, maar ook complex. Hoe moet de gezonde, leefbare en klimaatbestendige stad van de toekomst eruitzien en wie bepaalt dat? Tijdens de Nederlandse Boominfodag daarom de vraag: welke bomen zijn geschikt voor ons toekomstig klimaat? Welke boom moet op welke plek en waarom? Vakblad Boomzorg bezocht een flink aantal lezingen, waarvan we de kern graag met je delen.
| Een drukbezochte 15e editie van de Nederlandse Boominfodag. Ook dit jaar was Vakblad Boomzorg als sponsor van de Nederlandse Boominfodag aanwezig |
De dag begon met een plenaire lezing door Renée van Holsteijn over AI. Van Holsteijn bood de aanwezigen uitgebreide informatie over de toepassingen van AI, waaronder hoe geavanceerd en realistisch het werk van ChatGPT of Midjourney tegenwoordig kan zijn. Ze stelde dat het verdwijnen van bepaalde beroepsgroepen door AI onvermijdelijk is, net zoals dit het geval was tijdens de industriële revolutie of met de opkomst van de computer. (Het vermeende verdwijnen van de letterzetter leidde tot enige commotie onder boomexperts in de zaal.) Tegelijkertijd is volgens haar de angst voor AI ongegrond; ambacht en maatwerk zullen juist meer aan belang winnen. Gemiste kans was hoe de brug naar de Groene Sector maar mondjesmaat werd gemaakt in haar presentatie, hoewel ze één interessante ontwikkeling noemde: een AI-model dat het groeipatroon van bomen voorspelt.
Initiatiefnemer Jan Willem de Groot ontving uit handen van Maarten Loeffen van Stadswerk en directeur Marc van Rosmalen van Koninklijke VHG een 'vers uitgesneden' uil, gemaakt door woodcarver Sander Boom. De Groot kreeg dit aandenken als erkenning voor zijn jarenlange inzet voor de Nationale Boominfodag.
Aanplant van bomen moet en kan duurzamer
Roel Vermeulen van Vermeulen Boomadvies vertelde dat de traditionele aanplant van bomen niet langer voldoet in het huidige klimaat. Op het landgoed Nabbegat in Zeeland (N-Br.) ging hij proefondervindelijk te werk om erachter te komen welke plantmethoden, aanvullende middelen en technieken nodig zijn om bomen weerbaarder te maken tegen onze droge zomers. Het verloop van het onderzoek, de resultaten en conclusies zijn hier terug te vinden.
 | | Sven König |
|
|
Aan de 'digital twins' van bomen kun je alles aflezen
Sven König maakte wel de brug naar toepassing van AI in de boomkunde. Hij legde niet uit hoe de scantechnologie van LiDAR precies via deep learning samenwerkt met kunstmatige intelligentie voor het herkennen van bomen, boomsoorten en condities van bomen, maar wel hoe het systeem van Greehill onder meer kan voorspellen hoe verschillende bomen afhankelijk van verschillende omstandigheden zullen groeien. Het model maakt een 4D-beeld (de digitale tweelingbroer of -zus) van bomen: het ruimtelijke 3D met als vierde de factor tijd. Kunstmatige intelligentie kan een goed model niet alleen ontwikkelen, daarom werkt Greehill samen met lokale partijen. Omdat de situatie in Singapore - de bakermat van het Greehill systeem - totaal anders is dan in Nederland, waar Terra Nostra als lokale partner is aangesloten.
 | | V.l.n.r. Jos Bregman en Peter Akkerman |
|
|
We leven niet in een stad met bomen, maar in een bos met huizen
Een lezing die een vreemde eend in de bijt leek, was die van kunstenaar Jos Bregman en Peter Akkerman. Bregman pleitte voor duurzaam gebruik van stadsbomen, die veelal nog anoniem in de snipperaar verdwijnen. Het gaat volgens hem om circa 700.000 m3 per jaar. En precies in dat anonieme zit het 'm, denkt Bregman. Al het groen in de stad, van bospercelen tot vensterbankplanten ziet hij als één geheel en hij geeft het de naam 'Het Groot Nederlands Stadsbos'. Heeft iets een naam en is het daarmee niet langer anoniem, dan krijgt het waarde en zullen we er anders naar kijken. In dit verband verwijst Bregman ook nog kort naar de nieuwe certificering PEFC Bomen Buiten het Bos.
Hierover schreven wij recent ook een artikel.
Het tweede deel van de lezing hield Peter Akkerman als initiatiefnemer van 'Bos dat van zichzelf is'. Deels in lijn met de Rechten van de Natuur beweging, waarmee de Boominfodag vorig jaar plenair van start ging. Akkerman heeft met zijn Stichting twee stukken bos (12 hectare groot) op de Overijsselse Holterberg waar de natuur helemaal haar eigen gang gaan. 'Er wordt niet ingegrepen, beheerd en bepaald; het bos laat men het bos.' Soms een lastige boodschap in een zaal vol ETW'ers en ETT'ers. Het Bos dat van zichzelf is is ook nadrukkelijk niet bedoeld om te recreëren of te voldoen aan andere menselijke doelen. Het hoeft dus niet veilig te zijn, het ís van zichzelf. Op dit moment heeft Akkerman een pilot lopen van zo'n tien jaar.
 | | Melanie Brunings |
|
|
Een landelijke bomennorm, waarom en hoe?
Melanie Brunings van Norminstituut bomen nam ons mee met de ontwikkeling van een landelijke bomennorm. Ze lichtte toe waarom zo'n norm handig kan zijn als de bedenkers, beslissers en uitvoerders met de neuzen dezelfde kant op staan. Ze vertelde hoe boomspecialisten van de dertig grootste Nederlandse gemeenten worden betrokken bij het ontwikkelen van een norm die niet alleen in het belang is van bomen, maar ook wordt gedragen door degenen die de norm in praktijk moeten gaan brengen. Want, zoals Norminstituut bomen uitdraagt: 'bomen zijn belangrijk!'
 | | Dennis de Goederen |
|
|
Neus voor zieke bomen
Dennis de Goederen, hoofd onderzoek en advies bij Pius Floris vertelde over het opsporen van schimmelaantastingen met behulp van een hond. Dora is een Mechelse herder die is (en wordt) opgeleid om besmettingen met dikrandtonderzwam te herkennen in Amsterdamse iepen, nog voordat er een aantasting te zien is. De hoop is dat door vroegtijdige ontdekking de juiste bomen worden geselecteerd om in de gaten te gaan houden. Dit kan kosten besparen en risico's op tijd aan het licht brengen. Het project in iepenhoofdstad Amsterdam is nog bezig, maar de prestaties van Dora met haar begeleider Jan Vinkers om aantasting in een vroeg stadium te herkennen, zijn veelbelovend genoeg om het project voort te zetten.
 | | Jilles van Zinderen |
|
|
Schade en aansprakelijkheid: vindt de rechter bomen wel belangrijk?
Jilles van Zinderen schetste de kern van veel geschillen: een boom veroorzaakt schade. Moet iemand die schade vergoeden, of heeft degene met schade pech? Pech is in Nederland het uitgangspunt. Wil je kans maken op vergoeding, dan moet jij de rechter ervan overtuigen dat iemand anders schuld heeft aan de schade die de boom veroorzaakte. Van Zinderen schetste twee spraakmakende rechtszaken waarin de rechter koos voor de boom. Opmerkelijk volgens van Zinderen want in de jurisprudentie krijgen vaak economische belangen of menselijke belangen voorrang. Een van die uitspraken die van Zinderen deelde was de zaak van de Zutphense paardenkastanje.
De Omgevingswet 2024: mogelijke bedreigingen omzetten naar slimme kansen voor stadsbomen
Susanne Driessen, juridisch adviseur bij Bomenwacht Nederland, liet zien wat gemeenten, beheerders en uitvoerders met de nieuwe Omgevingswet voor de fysieke leefomgeving kunnen regelen. De nieuwe instrumenten (visie, plan en programma) bieden veel mogelijkheden om meer te regelen en daarmee gunstigere omstandigheden voor bomen in en om stedelijke omgeving te creëren. Driessen stipte daarbij aan dat de omgevingswet voor groenprofessionals mooie kansen biedt om weer vooraan in de rij te gaan staan. Daar waar groen jarenlang de sluitpost was.
 | | Roeland Lelieveld |
|
|
Kan biochar zich meten met veen?
Roeland Lelieveld van de gemeente Den Haag (en tevens initiatiefnemer van Africa Wood Grow, een samenwerkingsproject met NWST) nam ons mee met de kansen die biochar biedt voor een substraatmengsel waar je veen in kunt missen. Hoogveen en laagveen zijn immers talentvolle substanties waarmee ideale substraten gemengd kunnen worden, maar het winnen van veen brengt (afhankelijk van de manier waarop) natuurschade en CO2-uitstoot met zich mee. In elk geval is het geen hernieuwbare grondstof. Biochar wordt gemaakt door pyrolyse van resthout: omdat er geen zuurstof (O2) aan te pas komt, ontstaat er geen CO2 en blijft de koolstof (C) in het materiaal. Bovendien houdt biochar vocht en mineralen vast, een kwaliteit waar ook veen om bekend staat. Den Haag experimenteert met mengsels met verschillende gehaltes aan biochar, met hoopgevende resultaten voor het groeien van bomen.
Als laag land aan de zee krijgen we steeds meer met zout te maken
Marc Ravesloot, senior onderzoeker voor Wageningen Research, vertelde de ongezouten waarheid over zout als toenemende probleemfactor voor de gezondheid van Nederlandse bomen. Vooral in kustgebieden kan zoutschade als gevolg van onder meer een lage grondwaterstand en een hogere zeespiegel toenemen. Met het onderzoeksproject 'CSI Trees: klimaatbomen met toekomst' is veel data op een rij gezet om te beoordelen hoe we er - onder meer op het gebied van zout en verzilting - voor staan en wat de risico's zijn. 'Geen vrolijk verhaal', aldus Ravesloot, maar volgens hem moeten we onder meer op zoek naar bomen die beter gedijen onder zoutere omstandigheden en op termijn misschien afscheid nemen van een aantal typisch Nederlandse bomen zoals de zomereik.
 | | Marc Meijer (links) en Eddie Bouwmeester |
|
|
'We moeten meer kansen laten liggen!'
Met de kansen die we moeten laten liggen doelt Eddie Bouwmeester op dood hout. 'Dood hout leeft, dus waarom ligt er zo weinig hout in de stad?' Bouwmeester ziet het laten liggen van dood hout als kans om de biodiversiteit te boosten. Tien procent van alle soorten op het land is in een bepaalde fase afhankelijk van dood hout. In een bos is dat zelfs veertig procent. Door dood hout niet te verwijderen, maar te laten liggen leveren we een enorme bijdrage aan de SDG's.
|
|
Verdichten én vergroenen van steden, dat gaat niet samen
| |
|
 | | René van der Velde |
|
|
i-Tree 2.0: verkoelende effecten van bomen worden meegerekend
Hoofddocent landschapsarchitectuur en urban forestry René van der Velde van de Technische Universiteit Delft dook met zijn presentatie in op hoe verkoeling er nu bijkomt binnen i-Tree. Hij temperde daarbij direct alle torenhoge ambities van overheden: verdichten én vergroenen, dat gaat niet samen. We moeten steden gaan uitbreiden, aldus van der Velde.
 | | De presentatie van Ronald van den Brink |
|
|
Data om te vergroenen
Ronald van den Brink van Bomenwacht Nederland beschreef hoe je data nu kan gebruiken om te vergroenen. Waarbij van den Brink aandacht vroeg voor het verbeteren van groeiplaatsen in plaats van domweg nieuwe bomen blijven aanplanten.
|
|
'Met minder bomen zijn alle problemen eigenlijk erger: armoede, gezondheid, hittestress, geluidsoverlast en stress.'
| |
|
 | | Kenton Rogers, co-founder treeconomics |
|
|
Iedereen heeft recht op voldoende bomen: Tree equity
Tree equity, wellicht het best vertaalbaar als 'boomgelijkheid', speelt volgens Kenton Rogers een sleutelrol in het verkleinen van de kloof tussen rijk en arm. "Rijkere" stadsdelen beschikken over het algemeen over meer kwaliteitsgroen dan achterstandswijken, wat kwalijk is omdat een groene omgeving goed is voor je gezondheid. Volgens Rogers is het dan ook belangrijker wáár je leeft, dan hoe je DNA eruitziet voor de vraag: word je gezond oud? In 2023 introduceerden het Woodland Trust en American Forests de UK Tree Equity Map, een instrument dat zich richt op het bevorderen van groen in wijken die dit het hardst nodig hebben. Deze aanpak streeft ernaar om iedereen gelijke voordelen te bieden van stadsbossen. Rogers: 'Met minder bomen zijn alle problemen eigenlijk erger: armoede, gezondheid, hittestress, geluidsoverlast en stress.'
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
