Hoe kan een grote volwassen boom 400 kleine bomen waard zijn?

NIEUWS

Hanneke Tax, donderdag 29 juni 2023

99 sec

Kroonoppervlak en bladoppervlak als rekentool voor ecosysteemdiensten

Begin juni verscheen in dit vakblad een bericht over de ecosysteemdiensten die oude bomen leveren in vergelijking tot jonge: een oude boom bleek evenveel te doen als 400 jonge bomen bij elkaar, volgens een Duits onderzoek. Maar hoe wordt dit berekend? En om wat voor jonge bomen gaat het? Onderzoeker Andreas Roloff geeft een korte toelichting.

Schepenpad, Spijkenisse, 2022. Foto: Wikimedia Commons

'Leuk dat boomverzorgers in Nederland interesse hebben in ons werk', begint Andreas Roloff. Hij wil de berekening uit het genoemde onderzoek graag toelichten. De basis van zijn stelling over de ecosysteemdiensten van oude versus jonge bomen ligt in het bladoppervlak. 'Het bladoppervlak is verantwoordelijk voor al die diensten, zoals schaduw, koeling, CO2-vastlegging, luchtzuivering en sociaal-emotionele factoren.'

LEES OOK

'Oude boom levert evenveel milieudiensten als 400 jonge bomen bij elkaar'

01-06-2023 | NIEUWS

96 sec

Kroonoppervlak

Een onderzoeksvraag was hoeveel bladoppervlak een oude, grote boom heeft in vergelijking tot jonge bomen. 'Om daar te komen ben ik begonnen met de kroondiameter eenvoudig om te rekenen naar het oppervlak van de kroon. Je moet je de kroon daarbij voorstellen als een soort bol. Bij een kroondiameter van 20 meter heb je dan bijvoorbeeld een oppervlak - de buitenkant van de bol - van 1250 m2. Maar dat is nog niet het interessante deel. Het kroonoppervlak heeft een sterke correlatie met het bladoppervlak. Die verschilt enigszins per boomsoort.'

'Het verrassende is dat de berekening eigenijk heel eenvoudig is'

Eenvoudig

'Het verrassende is dat de berekening eigenlijk heel eenvoudig is,'vervolgt Roloff. 'De verhouding van kroonoppervlak tussen verschillende bomen is namelijk ongeveer gelijk aan de verhouding op basis van bladoppervlak. Daar zit die correlatie in. Daardoor konden we eenvoudig met behulp van de kroondiameter berekenen dat een oude boom evenveel ecosysteemdiensten levert als 400 jonge bomen. Die verhouding vond ik indrukwekkend, ik had niet zo'n groot getal verwacht.'

Kroondiameter

Blijft de vraag om wat voor bomen het daarbij gaat. Roloff: 'In deze rekensom zijn we uitgegaan van een boom van tussen de 80 en 120 jaar oud met een kroondiameter van 20 meter (kroonoppervlak: 1250 m2). Deze is in ecosysteemdiensten te vergelijken met 400 jonge boompjes die elk een kroondiameter van 1 meter hebben (kroonoppervlak: 3m2).'

Grafiek uit de publicatie van het onderzoek

'Dat betekent dat je, als je die ongeveer honderdjarige boom kapt en direct de ecosysteemdiensten zou willen compenseren met jonge boompjes (met een kroondiameter van ongeveer een meter), je 400 boompjes moet planten.'

Berekenen

Die berekende aantallen veranderen snel naarmate de boomkroon van de jonge boompjes groter is, volgt uit een paar eenvoudige rekensommen. Stel dat de kroondiameter van de jonge bomen 3 meter is, dan zijn er opeens nog 'slechts' 45 bomen nodig, nog steeds uitgaand van een eerdere kroondiameter van 20 meter. Het betekent ook dat het veel uitmaakt of jonge aanplant de kans heeft om een grote kroon te ontwikkelen. Met deze berekening kun je ook eenvoudig bepalen hoe lang het duurt voor een bepaald aantal jonge bomen op het zelfde niveau zal zitten als de eerder gekapte boom; of hoe groot de kroondiameter moet zijn/worden als je die ene oude boom (20 meter) wilt vervangen door bijvoorbeeld vijf jonge bomen (9 meter).

REACTIES

		Joost S.H. Gieskes Friday 7 July 2023

Dit is wel heel erg gesimplificeerd en ook onjuist. Bij die diameter van 20 meter is het oppervlak van een complete ronde bol ca 1250 ², maar dat soort bomen bestaan niet. Bij uitzondering 3/4 bv vrijstaande eiken die als fractalen groeien. De helft van die bol, is al 200 kleine boompjes, en dan zijn er tal van boomvormen. Om nog maar niet over de dichtheid van een kroon te praten. Het gevaar van deze misleidende berichten is dat het een eigen leven gaar leiden..........

		Joep Meijer Friday 14 July 2023

@Joost Gieskes, eens dat dit een erg ver doorgevoerde simplificatie is maar punt blijft dat een grote boom niet zomaar te vervangen is. En dan heb ik liever dat dit een eigen leven gaat leiden en menig oude boom daardoor gered wordt van de kap. Er verdwijnt juist al veel te veel groen door onwetendheid en desinformatie, zoals bijvoorbeeld het te snel verwijderen van klimop uit bomen.

		Maarten H. van Atten Thursday 1 February 2024

Als iedere boombeheerder zuinig is op oude bomen EN de gemiddelde leeftijd van de bomen (cq zijn hele bomenbestand) laat stijgen hoeven dit soort berekeningen niet en blijven we vooruit gaat qua kroonvolume.

Tip de redactie