Blunderbomen Zalkerbos gebed zonder eind

ARTIKEL

Wim Eikelboom, maandag 23 mei 2022

161 sec

Wie draait er op voor de kosten van het verwijderen van 1700 blunderbomen in het Zalkerbos? Daarover is een slepend conflict ontstaan tussen de gemeente Kampen en de leverancier van de iepen. Ondertussen maken boombeschermers zich zorgen. 'Hoe langer dit duurt, hoe groter de schade en hoe duurder het wordt om de fout te herstellen.'

Vrijwilligers uit Zalk, die op verzoek van Lodewijk van Kemenade in april ruim honderd bloeiende Siberische iepen hebben gezaagd en verwijderd uit het bos

Boomzorg bracht eind vorig jaar het nieuws naar buiten dat er foute bomen zijn aangeplant in het Zalkerbos, een zeldzaam hardhoutooitbos langs de IJssel tussen Zwolle en Kampen.
De vondst van de blunderbomen staat op naam van Bert Maes. Hij ontdekte 1700 tot 2000 Siberische iepen (Ulmus pumila) in het Zalkerbos, terwijl de planter in de veronderstelling verkeerde dat hij in 2016 gladde iepen (Ulmus minor) had gepoot. De Siberische iep geldt als ongewenste uitheemse soort in een Natura 2000-bos.

Schadelijke aanplant

Het Zalkerbos hoort bij de zeldzaamste bostypen van ons land. Het is een 800 jaar oud hardhoutooibos, gelegen in de uiterwaarden van de IJssel tussen Zwolle en Kampen. Het bosje kent een eeuwenoude hakhoutcultuur van essen- en iepenstobben en -stoven en hier en daar een oude eik. Vanwege het bijzondere karakter van dit bos zet provincie Overijssel in op betere bescherming en instandhouding van het Zalkerbos.
Daarom schakelde de provincie Bert Maes in, die samen met Lodewijk van Kemenade (Wilde bomen) het bomenbestand in het Zalkerbos nauwkeurig in kaart brengt, met het oog op een beheerplan voor verbetering van het bos. Het Zalkerbos bestaat voor circa 40 procent uit autochtone inheemse bomen. Het gaat met name om essen en gladde en ruwe iepen. Uitheemse jonge aanplant vormt op termijn een bedreiging voor deze bomen.
Met een formeel handhavingsverzoek dwingt de provincie Overijssel bij de gemeente Kampen af dat de blunderboompjes worden verwijderd. De gemeente Kampen is eigenaar van het Zalkerbos en verantwoordelijk voor de schadelijke aanplant van Siberische iepen. Kampen vindt dat de planter moet opdraaien voor de kosten hiervan. Omdat de planter er een verzekeringszaak van maakt, zijn de boompjes nog altijd niet weggehaald.

Lodewijk van Kemenade

Wortelopslag

Van Kemenade en Maes markeerden afgelopen winter alle 1700 blunderiepen met een oranje stip. 'Dat het probleem niet wordt opgelost vanwege juridische kwesties, gaat nu ten koste van het bos', zegt Van Kemenade. 'Vertragen betekent dat het almaar moeilijker wordt om het Zalkerbos te vrijwaren van Siberische iepen. Ze zijn nu al fors en de wortels groeien een meter per jaar, dus het probleem van wortelopslag wordt almaar groter. En dat is zonde en pijnlijk.'

Ronnie Nijboer

Gemeente Kampen is in een patstelling beland met de planter van de bomen, firma Noest uit Stegeren. Het bedrijf erkent dat de exacte herkomst van de aanplant niet bekend was en heeft de hulp ingeroepen van iepenkenner Ronnie Nijboer van Noordplant uit Glimmen. 'Wij zijn er nog niet van overtuigd dat we de verkeerde soort hebben geleverd', zegt Niels Obdam. Daarom moet Nijboer een salomonsoordeel vellen. 'Ik ben gevraagd om als onafhankelijke partij te beoordelen of het inderdaad om de Ulmus pumila gaat. Daarover breng ik verslag uit aan een advocaat', reageert Nijboer. Verder wil hij er niks over kwijt. Behalve dat de Siberische iep vrijwel geen wortelopslag heeft, dus dat het probleem meevalt als de boompjes nog een seizoen blijven staan.

'Je kunt hoog of laag springen, maar het gaat hier om Siberische iepen en die horen volgens de provincie niet in dit natuurmonument thuis.'

Rooien

Lodewijk van Kemenade vindt deze second opinion onnodig. 'Je kunt hoog of laag springen, maar het gaat hier om Siberische iepen en die horen volgens de provincie niet in dit natuurmonument thuis. Dit vertraagt een oplossing, waardoor de kosten almaar oplopen.' Van Kemenade wil alle bomen zo snel mogelijk rooien en verwijderen. Ook Maes is ervan overtuigd dat hij het bij het juiste eind heeft. 'Ik heb de iepen uitvoerig bekeken, verzameld en gedetermineerd. Bovendien heb ik Hans Kaljee en Leo Goudzwaard, schrijvers van een boek over iepen, geraadpleegd en Ulmus pumila in een arboretum bekeken. Verder blijken de vruchten die overal te zien waren te kloppen met die van Ulmus pumila.'

Lodewijk van Kemenade (l) en Bert Maes

Noodmaatregelen

Ondertussen zijn noodmaatregelen genomen om het uitzaaien van de ongewenste iepen in het bos een halt toe te roepen. De gemeente Kampen en de provincie Overijssel gaven ontheffing voor het omzagen in het broedseizoen van de in april zaaddragende gemarkeerde iepen. 'Snelle actie was geboden', aldus Van Kemenade. 'Met hulp van een groep vrijwilligers uit Zalk hebben we zo'n honderd bloeiende Siberische iepen omgezaagd en versnipperd.'
Parallel aan de bomeninventarisatie door Maes en Van Kemenade is ook Bosgroep Noord-Oost-Nederland betrokken bij het onderzoek in het Zalkerbos. 'Ons is gevraagd om de natuurpotentie van het noordelijke gedeelte van de Zalkerwaard, waarvoor een Natura 2000-opgave geldt, in kaart te brengen door middel van een landschapsecologische systeemanalyse', zegt René Verhagen van Bosgroep Noord-Oost-Nederland. In de loop van dit jaar worden alle rapporten verwerkt in een Natura 2000-herstelplan voor de IJssel-uiterwaarden van Zalk.

LEES OOK Gemeente Kampen kapt 1700 blunderbomen 09-12-2021 | ARTIKEL 132 sec

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Leffert Oldenkamp Monday 23 May 2022 Dit is een opgeklopt verhaal , vol misverstanden. Er wordt gesproken over schadelijke gevolgen, die ontspruiten aan waanideeën over exoten. Planten en dieren zijn in de natuur voortdurend onderhevig aan verovering van andere groeiplaatsen

Tip de redactie