Iepziekte grijpt om zich heen in Haarlem

ARTIKEL

Peter Voskuil, vrijdag 7 september 2018

138 sec

Meer dan 130 bomen weg door iepenspintkever

Ruim boven de honderd is de tussenstand inmiddels. Haarlem is deze zomer hard getroffen door de iepziekte. Het warme weer en de aanhoudende droogte hebben ervoor gezorgd dat de iepenspintkever tussen mei en september heftig om zich heen greep. Ook buurgemeenten zoals Bloemendaal en Zandvoort in Kennemerland bleven niet gevrijwaard.

Er zijn in de gemeente 131 iepen omgezaagd op een bestand van zo'n 3800. 'Al met al een aardig klusje', verzucht Raymond Lembeck met gevoel voor understatement. Lembeck is boomcoördinator bij Spaarnelanden, de partij waaraan de gemeente onderhoud en bomenbeheer heeft uitbesteed.

Eitjes

Natuurlijk, het ongekend warme weer is debet aan de uitbraak van de iepziekte. De zoektocht van vrouwtjeskevers naar verzwakte of dode iepen voor hun eitjes was onder deze omstandigheden nauwelijks te stuiten. Op veel plaatsen droegen bomen de schimmelziekte op elkaar over; daar doe je weinig aan, weet Lembeck als geen ander. Toch baalt hij hoorbaar en denkt hij hardop na over het voorkómen van het probleem. 'Het blijkt dat deze zomer de ideale omstandigheden bood; dat heb ik niet eerder zo meegemaakt in mijn carrière. En ik doe dit al een aantal jaar nu.'

Injecties

Achterliggend speelt de eeuwige budgetdiscussie een rol. Een discussie waarbij Lembeck niet rechtstreeks betrokken is, want Spaarnelanden is vooral uitvoerend in opdracht van de gemeente Haarlem. De les die we echter allemaal kunnen leren uit deze zomer, is volgens Lembeck dat controle essentieel blijft: 'Controle blijft heel belangrijk. Trek het geld er maar voor uit, want dat is volgens mij nog steeds de meest efficiënte manier om dit te voorkomen.'

Lembeck gelooft niet in injecties en al helemaal niet in het massaal laten inspuiten van complete bomenbestanden. 'Of het helpt, daar heb ik zo mijn vraagtekens bij', zegt Lembeck. 'Zeker zolang het niet wetenschappelijk bewezen is. Bovendien is het een erg dure methode.'

Op veel plaatsen droegen bomen de schimmelziekte op elkaar over

Vervolgonderzoek

Een complicerende factor bij de controles nadat de ziekte een vlucht nam, is dat aangetaste iepen moeilijker dan ooit te herkennen zijn. De extreme droogte zorgde ervoor dat alle bomen al vroeg in de herfstkleuren kwamen. Ook verkleurde en afvallende bladeren sprongen er niet direct uit. 'Dat maakte het extra moeilijk de ziekte meteen te herkennen. Je weet niet of iets door droogte of iepziekte komt', aldus Lembeck, die zelf controleerde, maar daarbij ook hulp kreeg in de vorm van inhuur van buitenaf.

Vaak moest worden besloten tot vervolgonderzoek, omdat controleurs het beeld van sommige bomen niet vertrouwden. Takken werden meegenomen, op kantoor opengemaakt en van binnenuit geanalyseerd. Uiteindelijk werden zo alle bomen in Haarlem gecontroleerd - een monsterklus, die echter vrij snel werd geklaard. Zieke bomen werden binnen vijf werkdagen gekapt.
Lembeck heeft het gevoel dat het ergste achter de rug is en de zaken weer enigszins onder controle zijn.

Iepenepisode

Op de plaatsen waar bomen zijn gesneuveld, zijn of worden resistente iepensoorten herplant. Helemaal voorbij is deze iepenepisode daarmee voor Kennemerland nog niet. Ook in omliggende gemeentes in de regio Kennemerland dook het probleem op. Lembeck weet van collega's dat ook in Bloemendaal en Zandvoort iepen zijn gekapt. De gemeenten hebben elkaar tijdens het intergemeentelijk overleg op de hoogte gebracht van de plaatsen waar ze iepziekte constateerden en de mate waarin. 'Maar we blijven nu volop controleren', voegt hij eraan toe.

Burgers

De iepziekte werd niet alleen in het openbaar groen, maar ook op particuliere grond aangetroffen. De locaties van die zieke bomen werden doorgegeven aan de gemeente. De gemeente heeft de burgers daarover aangeschreven en verplicht deze bomen zo snel mogelijk te ruimen. Lembeck is niet rechtstreeks betrokken bij het toezicht op naleving van die verplichting, maar zijn ervaring was deze zomer dat burgers zo'n maatregel over het algemeen heel goed begrijpen.

De iepziekte werd niet alleen in het openbaar groen, maar ook op particuliere grond aangetroffen

Dit alles was reden voor de gemeente en Spaarnelanden om begin juli een gezamenlijk persbericht over de iepziekte uit te geven. Dit haalde de lokale kranten en nieuwssites. In het bericht werd inwoners die vermoedden dat ze een aangetaste iep in hun tuin hadden staan, een gratis inspectie door een boomexpert aangeboden. De Haarlemmers waren verder uiteraard zelf verantwoordelijk voor het kappen en afvoeren van de zieke bomen.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie