'Pak eikenprocessierups preventief aan, dan blijft de plaag beheersbaar'

ARTIKEL

Jessica Bierman, woensdag 23 januari 2019

227 sec

'Willen we de eikenprocessierups in de toekomst beheersbaar houden, dan zullen we - zeker op gevoelige plekken als fietspaden, scholen en kinderdagverblijven - toe moeten naar een preventieve behandeling', zegt André Trip, directeur van Grootgroener B.V. in Almelo (Ov.). De beste resultaten boekt hij met een tijdige bespuiting met Xentari, een bacteriepreparaat op basis van Bacillus thuringiensis. 'Met deze behandeling kunnen we een hoop overlast voorkomen.'

De belangstelling voor preventief behandelen van eikenprocessierups met Xentari neemt gestaag toe, merkt André Trip van Groengroener B.V. in Almelo (Ov.).

Een specialist in het bestrijden van eikenprocessierups. Zo mag André Trip onderhand wel genoemd worden. Waar de meeste Nederlanders - met name in het 'eikenrijke' oosten - pas afgelopen zomer voor het eerst hebben kennisgemaakt met dit beruchte beestjes, heeft Trip zich er al meer dan 20 jaar in verdiept.

Trip kreeg de eikenprocessierups voor het eerst in beeld tijdens de Tour de France van 1996, die destijds in Den Bosch startte. 'Als wielerliefhebber volgde ik de rit op de voet en hoorde ik dat het parcours deels werd omgelegd vanwege de aanwezigheid van eikenprocessierups. Dat heeft me toen zo getriggerd, dat ik me daar verder in ben ga verdiepen. Zo kwam ik erachter dat de vlinders van de rups zich steeds verder noordelijk verplaatsen en dat er door uitwisselingen van plantmateriaal overal in Nederland kleine haarden ontstonden. Je kon er dus min of meer op wachten dat de eikenprocessierups na verloop van tijd ook hier in Twente tot problemen zou gaan leiden.'
Toen Trip in 2010 met zijn bedrijf Grootgroener B.V. startte, werd de bestrijding van eikenprocessierups dan ook meteen een van de specialiteiten van het bedrijf. In zijn kantoor wijst hij op een tekening van de 'BugBuster', een verreiker met een overdrukcabine op werkhoogte waarmee nesten kunnen worden weggezogen. 'Deze unieke machine hebben we acht jaar geleden zelf bedacht. Het is een heel mooi systeem, waarbij werknemers snel en op een zeer comfortabele manier hun werk kunnen uitvoeren', zegt Trip. Helaas bleek de inzet van de BugBuster voor veel gemeenten te duur, waardoor er de afgelopen jaren toch weer hoofdzakelijk met hoogwerkers en mannen in witte pakken wordt gewerkt. 'Erg jammer, want het is bepaald geen pretje om met warm weer in een dichte overall en met een masker op te moeten werken.'

Als wielerliefhebber volgde ik de rit op de voet en hoorde ik dat het parcours deels werd omgelegd vanwege de aanwezigheid van eikenprocessierups

Preventief behandelen

Met een ander innovatief idee heeft Trip echter wél behoorlijk succes geboekt. Sinds 2011 verzamelt zijn bedrijf stelselmatig data van haarden, waardoor het steeds nauwkeuriger in beeld heeft waar de processierups tot problemen kan leiden. Behalve de exacte plaats van de haarden en het aantal nesten per boom, wordt ook aanwezige flora en fauna rondom de locatie en de maatschappelijke gevoeligheid gecategoriseerd. 'Na acht seizoenen kunnen we al redelijk nauwkeurig zeggen welke locaties in Twente en het noordelijke deel van de Achterhoek gevoelig zijn voor eikenprocessierups. Op basis van onze data kunnen we zelfs voorspellen waar zich 't eerst problemen gaan voordoen; daar proberen we - in overleg met gemeenten - op in te spelen door in het voorjaar alvast een preventieve bestrijding uit te voeren.' Hoewel de meeste gemeenten in zijn werkgebied nog wat moeten wennen aan het idee van preventief behandelen, merkt Trip dat de belangstelling hiervoor gestaag toeneemt, met name op maatschappelijk gevoelige plaatsen, zoals scholen, kinderdagverblijven, verpleegcentra en fietspaden. 'Gemeenten willen af van de overlast die de processierups geeft, zéker na de gigantische rupsenexplosie van afgelopen zomer. Eén gemeente in mijn regio heeft inderhaast zelfs een callcenter moeten inrichten om alle klachten in ontvangst te kunnen nemen. Zoiets is natuurlijk heel onwenselijk. Mijn boodschap is daarom: pak de eikenprocessierups preventief aan, dan blijft de plaag beheersbaar.'

André Trip: ,,Pak de eikenprocessierups preventief aan, dan blijft de plaag beheersbaar.''

Voorkeur voor Xentari

Om preventief te kunnen werken wordt de processierups doorlopend gemonitord. Dat gebeurt onder meer met feromoonvallen die vanaf juli op een aantal locaties in de regio in boomkronen worden geplaatst. De aantallen mannetjesvlinders die worden gevangen geven samen met het aantal nesten een indicatie van de populatiedichtheid in het komende jaar.
Hoewel er meerdere middelen beschikbaar zijn om eikenprocessierups preventief te bestrijden, heeft Trip een duidelijke voorkeur voor Xentari. 'Dit bacteriepreparaat op basis van Bacillus thuringiensis subsp. Aizawai stam ABTS-1857 heeft zich de afgelopen jaren duidelijk bewezen als meest effectieve middel tegen de processierups. Xentari werkt namelijk het beste op jonge rupsen; door op dat moment in te grijpen voorkom je dat de beestjes zich verder kunnen ontwikkelen tot het stadium waarbij de brandharen aanwezig zijn', zo stelt hij. Met twee behandelingen - doorgaans rond half en eind april - is het bestrijdingsresultaat tegen de 100 procent. 'Daarom kunnen we bij gebruik van Xentari ook een garantie afgeven dat de behandelde bomen in het seizoen processierups-vrij blijven; bij andere middelen durven we dat niet aan', aldus Trip.

Door de explosie van de eikenprocessierups in 2018, merkt Trip dat de bestrijding ervan bij veel gemeenten nu hoger op de agenda staat dan voorheen

Bestrijding hoger op de agenda

Door de explosie van de eikenprocessierups in 2018, merkt Trip dat de bestrijding ervan bij veel gemeenten nu hoger op de agenda staat dan voorheen. 'Elke gemeente weet nu dat je op tijd moet ingrijpen om overlast te voorkomen. Ik hoop dan ook dat er niet verder beknibbeld wordt op landschapsbeheer, zoals de afgelopen jaren helaas wél vaak gebeurd is. Zelf vind ik de bestrijding van de processierups trouwens niet alleen een zaak van goed boombeheer, maar ook van preventieve gezondheidszorg. Mensen die de gevolgen van de processierups aan den lijve hebben ondervonden zijn maar wat blij wanneer wij in hun straat verschijnen, zo hebben we de laatste jaren meermaals gemerkt. Misschien goed om het probleem ook eens wat vaker vanuit dát perspectief te bekijken', zo besluit Trip.

Xentari in het kort

Xentari is een Bacillus thuringiensis preparaat op basis van de aizawai-stam ABTS-1857 . In Xentari zitten toxinen die als ze in het darmkanaal van de rupsen terecht komen geactiveerd worden waardoor het darmkanaal van de rups onherstelbaar beschadigd wordt. Bacillus thuringiensis komt van nature voor in de bodem. Xentari is ook toegelaten in het openbaar groen en de bosbouw en mag derhalve ook worden toegepast in de openbare ruimte voor bestrijding van bijvoorbeeld de eikenprocessierups. Gezien het selectieve karakter (alleen rupsen worden bestreden) en de veiligheid voor nuttige insecten is Xentari uitermate geschikt om in de openbare ruimte toe te passen.

Xentari kan het beste worden ingezet vlak na het begin van bladvorming als de rupsen van het jonge blad gaan eten. Door vroeg in te grijpen met Xentari wordt de populatie al in een jong stadium en wordt voorkomen dat veel rupsen zich kunnen ontwikkelen tot het schadelijke stadium waarbij de brandharen aanwezig zijn.

Xentari is een biologisch bestrijdingsmiddel en is niet schadelijk voor mensen en dieren. Door UV licht, regen en het overige microleven in de bodem verdwijnt het middel binnen twee weken weer uit het milieu.

REACTIES

		Jeroen Slager Wednesday 12 June 2019

Wij hebben behoorlijk last van de processierups, veel kleine nesten op de camping. Heb wel interesse in uw aanpak. Graag hoor ik van u, met vriendelijke groet,

Jeroen Slager Camping 't Reestdal Balkbrug

Tip de redactie