Landelijke Gebruikersdag 2025: bomen, data en euro's onder de loep |
|
|
|
|
 |
| 200 sec |
Theater Odeon in Zwolle vormde op 15 mei het podium voor de jaarlijkse Landelijke Gebruikersdag van het Norminstituut Bomen. Onder een stralende lentezon kwamen groenprofessionals uit het hele land samen voor een inhoudelijk stevig programma vol lezingen, praktijkvoorbeelden én economische verkenningen. Naast het bestuurlijke deel - met onder meer de jaarverslag en bestuurswissel - stond het congres vooral in het teken van de nieuwste inzichten in boombeheer, groenbeleid en klimaatrobuuste soorten.
| Marc Meijer van Norminstituut Bomen opent een volle zaal met zo'n 380 gebruikers |
Opvallend: niet alleen boombeheerders, ook economen en wetenschappers kregen het woord. En waar veel bijeenkomsten nog in generieke termen spreken over 'meer groen', zoomde deze dag in op data, kwaliteit en meetbare baten.
|
|
'We willen niet normeren, maar faciliteren'
| |
|
 | | Loes van Wolferen (Ministerie van VRO) |
|
|
De groene meetlat - Loes van Wolferen (Ministerie van VRO)
Loes van Wolferen van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening trapte de lezingenreeks af met een toelichting op de Handreiking Groen in en om de Stad (GIOS). Haar boodschap was duidelijk: het Rijk schrijft geen landelijke normen voor, maar biedt gemeenten een flexibel hulpmiddel om de eigen vergroening ambitieus én haalbaar te maken. 'Of je nu inzoomt op een stoep of uitzoomt naar een regio: elk schaalniveau vraagt om andere groene keuzes.' De handreiking fungeert als groeidocument, waarin data, participatie en ontwerp samenkomen. In de leeragenda worden thema's als schaduw, gezondheid, zicht op groen en biodiversiteit verder uitgewerkt. De handreiking sluit bovendien aan bij Europese regelgeving, zoals de EU-natuurherstelverordening. Daarmee wil het ministerie gemeenten houvast bieden om lokale groene doelen te realiseren. 'Niet alleen voor voorlopers, maar juist ook voor gemeenten die nog zoekende zijn.'
|
|
'Schaalniveaus brengen structuur in groenbeleid'
| |
|
Van stoeptegel tot stadsrand - Patrick de Groot (Arcadis)
Patrick de Groot van Arcadis ging een stap dieper en liet zien hoe de handreiking praktisch kan landen in het gemeentelijk beleid. Hij presenteerde zeven herkenbare gebiedstypes - van dorpskern tot centrumwijk - waaraan concrete groennormen zijn gekoppeld. Op wijkniveau kunnen gemeenten bijvoorbeeld sturen op percentages boomkroonbedekking, terwijl op buurtniveau juist zichtlijnen of schaduwplekken centraal staan. De Groot benadrukte het belang van nulmetingen, realistische tussenstappen en de koppeling met reeds bestaande kaders zoals de landelijke maatlat voor klimaatadaptieve bouw. 'Vergroenen begint bij weten waar je staat', aldus De Groot. En dat betekent: meten, visualiseren en koppelen aan concrete beleidsinstrumenten. Gemeenten als Enschede en Amersfoort lopen hierin voorop, met gebiedspilots waarin normen worden getest op uitvoerbaarheid. 'Het doel? Niet nog een set regels, maar één gezamenlijke taal voor ruimtelijke vergroening.'
Een Excel voor ecosysteemdiensten - Jonne Velthuis & Mark Bode (Rebel Group)
Twee economen op een bomencongres? Het bleek een verfrissend perspectief. Jonne Velthuis en Mark Bode van Rebel Group onderzochten hoe de baten van bomen - zoals verkoeling, luchtkwaliteit, vastgoedwaarde en gezondheid - in geld zijn uit te drukken. 'We willen groen begrijpelijk maken voor de calculator.' Ze lieten zien dat zelfs kleine ontwerpaanpassingen, zoals een forse boom in plaats van verharding, aantoonbaar bijdragen aan waardecreatie. Aan de hand van praktijkvoorbeelden van bedrijventerreinen en binnenstedelijke herinrichtingen rekenden zij door wat vergroening oplevert - voor beleggers, gemeenten én bewoners. Hun lopende onderzoek richt zich nu op het boomkroonvolume als nieuwe meeteenheid in de batenanalyse. Het doel: een praktische rekenmethodiek die helpt bij keuzes op projectniveau. Hun oproep aan het publiek: 'Laat bomen niet alleen spreken in CO₂ en sfeer, maar ook in financiële termen. Dan worden ze een vanzelfsprekend onderdeel van de businesscase.' Hoe hun rekenmethode zich verhoudt tot iTree werd niet duidelijk aan de hand van de presentatie.
 | | Jonne Velthuis van Rebel Group |
|
|
|
|
'Laat bomen niet alleen spreken in CO₂ en sfeer, maar ook in financiële termen. Dan worden ze een vanzelfsprekend onderdeel van de businesscase'
| |
|
Kwaliteit vóór kwantiteit - John van den Berg (Gemeente Venlo)
Venlo liet zich zien als pionier in toekomstgericht boombeheer. John van den Berg deelde hoe de gemeente met cijfers stuurt op kwaliteit, vitaliteit en beheersbaarheid van het bomenbestand. Via het Handboek Bomen werkt Venlo met kengetallen als boomkroonvolume, waterbehoefte en een eigen 'W-cijfer' voor beheerbaarheid. 'We willen weten waar we staan, en waar we het meest kunnen winnen.' De aanpak is gebiedsgericht en cyclisch: elke drie jaar inspectie, gevolgd door snoei, vervanging of groeiplaatsverbetering. Daarbij geldt: liever één goed groeiende boom dan vijf die vegeteren. Van den Berg toonde ook hoe digitale kaarten helpen bij prioritering en afstemming met andere disciplines, zoals riool- of wegenbeheer. Zijn pragmatische aanpak sloeg aan in de zaal: 'Het W-cijfer is niet het einddoel, maar een startpunt voor het gesprek.' Zijn tip aan de zaal: 'Begin er vooral gewoon mee.'
|
|
'De snelheid van klimaatverandering gaat een factor 100 sneller dan bomen zich genetisch kunnen aanpassen'
| |
|
 | | Marc Ravesloot |
|
|
'Niet elke boom overleeft 2080' - Marc Ravesloot (WUR)
De slotlezing van Marc Ravesloot bracht het publiek terug naar de basis: welke bomen kunnen het veranderende klimaat straks nog aan? Ravesloot wees erop dat 70% van de inheemse houtige gewassen in Nederland nu al onder druk staat. 'De snelheid van klimaatverandering gaat een factor 100 sneller dan bomen zich genetisch kunnen aanpassen,' aldus Ravesloot. In het project CSI Trees ontwikkelt hij samen met een team van onderzoekers en studenten een classificatiesysteem voor klimaatbestendige stadsbomen. 'We zitten in een versnelling waarin droogte, hitte en zoute bodems nieuwe selectiecriteria worden.' Ravesloot liet zien dat veel traditionele soorten de opwarming niet bijbenen. Daarom zoekt het team naar soorten die bestand zijn tegen toekomstige stressfactoren, zoals dampdruktekort of bodemverzilting. Uniek is de methodiek: met behulp van 3D-puntwolkmetingen en internationale klimaatdata wordt per soort bepaald waar deze op termijn nog kan functioneren. 'We willen toe naar een databank die steden helpt bij boomkeuze, niet alleen op basis van uiterlijk of groeivorm, maar vooral op basis van fysiologische veerkracht.' Het project, ondersteund door Norminstituut Bomen en talloze kwekers en andere Nederlanse gemeenten en bedrijven, laat zien dat vergroening zonder wetenschap al snel stilstaat. Mooi om te horen was hoe één van de concrete producten van CSI Trees gaat worden: een digitale interface waar ontwerpers en beleidsmakers kunnen invoeren waar een boom geplant wordt en direct geschikte soorten te zien krijgen. Eerst voor winterhardheid, later ook voor andere klimaataspecten.
Volgend jaar vindt de Landelijke Gebruikersdag Norminstituut Bomen plaats in Den Bosch.
| LOGIN
met je e-mailadres om te reageren.
|
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
