Hoe groter de boom, hoe groter het risico bij onverenigbaarheid

ARTIKEL

MARKT & ACTUEEL

Sarah Westenburg, woensdag 1 mei 2024

116 sec

Het belang van vroegtijdige diagnose: 'Een gewaarschuwd mens telt voor twee'

Henk van Eldik, projectleider en boomadviseur bij Tree-O-Logic, en Lars van der Wal, boombeheerder bij de gemeente Haaksbergen, vertellen over het belang van een vroegtijdige diagnose van onverenigbaarheid. Dat doen ze aan de hand van een voorbeeld in Haaksbergen, waar bij lindebomen een verdenking van het bestaan van onverenigbaarheid was.

Henk van Eldik is een van de sprekers op het Symposium 'Onverenigbaarheid bij laanbomen' op 14 mei in Houten. Dit artikel is een introductie op zijn lezing.

Een visuele beoordeling en nader onderzoek gaven in Haaksbergen geen bevredigend resultaat. Daarom voerden ze een speciale praktijkproef uit die uit meerdere stappen bestond. De eerste stap: een standaard trekproef bij verdachte bomen. Vervolgens werden de bomen die de meeste symptomen vertoonden omgeduwd of -getrokken. Tot slot werd een deel daarvan omgezaagd en daarna verticaal doormidden gezaagd, om de ent en onderstam van binnenuit te kunnen beoordelen. Met de laatste stap, het doormidden zagen, werd het definitieve bewijs geleverd dat er sprake was van ent-onderstamproblematiek. Als het alleen bij een visuele beoordeling en nader onderzoek was gebleven, was de kans groot geweest dat deze problematiek pas op een later moment ontdekt zou zijn, met mogelijk grotere nadelige gevolgen. Daar moeten we lering uit trekken, aldus Van Eldik.

'Het is uiteindelijk een probleem dat de hele keten raakt: van kweker tot beheerder'

Probleemcombinaties

Volgens Van Eldik moet er vooral scherper naar probleemcombinaties worden gekeken. De gehele keten moet hierbij meer gezamenlijk optrekken. 'Het is uiteindelijk een probleem dat de hele keten raakt: van kweker tot beheerder. Kapitaalvernietiging moet zoveel mogelijk worden voorkomen.' Met heel veel combinaties gaat het wél goed, dus wat hem betreft is het niet per se noodzakelijk dat bomen voortaan alleen nog op eigen wortel gekweekt worden. Dat is praktisch ook niet haalbaar, alhoewel er inmiddels een toename is van soorten waarbij dat goed mogelijk is. Wel is registratie van de toegepaste onderstam per boom van groot belang.

Lijst met foute combinaties

Er is een lijst beschikbaar met bomen die gevoelig zijn voor deze problematiek, maar de vraag is of die lijst actueel én bekend genoeg is. In het kader van een artikel in Boomzorg van mei 2023 werd door Lars van der Wal, boombeheerder van de gemeente Haaksbergen, opgemerkt dat de huidige lijst gedateerd en onvolledig is: 'Ik ben al veel foute combinaties tegengekomen die niet op deze lijst staan. Bij boombeheerders en boomspecialisten is er behoefte aan een nieuwe herziene lijst.' Maar de vraag is dan: wie neemt daarin de regie?

In Haaksbergen is de conclusie nu duidelijk: het risico op uitgestelde onverenigbaarheid staat vast en hoe groter de bomen worden, hoe groter het gevaar. Daarom wordt er een vervangingsplan opgesteld dat voorziet in een gefaseerde vervanging in de komende tien jaar. In de tussentijd moet er bij reguliere controles extra aandacht zijn voor eventuele onverenigbaarheidssymptomen en zal er bij de minste verdenking nader onderzoek uitgevoerd moeten worden. Ook wordt er bij de inkoop van nieuwe bomen extra gelet op de soortencombinaties. Een gewaarschuwd mens telt immers voor twee.

Symposium 'Onverenigbaarheid bij laanbomen'

Op dinsdag 14 mei organiseren de vakbladen Boomzorg en Boom in Business bij De Roskam in Houten een symposium over onverenigbaarheid bij laanbomen. Met bijdragen van Ronnie Nijboer (Noordplant), Daniël Deinum (Naktuinbouw), Luuk Boender (Terra Nostra), Henk van Eldik (Tree-o-Logic), Jilles van Zinderen (Monge Legal), Marc Ravesloot (WUR) en Niek Vernooy (Groenadvies Amsterdam).
Let op: Het symposium is volgeboekt, aanmelden is niet meer mogelijk.

LEES OOK