Data-inspecteur bomen is de standaard |
|
|
|
|
 |
| 211 sec |
Norminstituut Bomen breidt certificering data-inspecteur bomen uit
Boomeigenaren hebben een zorgplicht: ze moeten voorkomen dat hun bomen voorziene risico's toebrengen aan de omgeving. Om aan die zorgplicht te voldoen, laten gemeenten en andere boomeigenaren hun bomen frequent visueel inspecteren. Natuurlijk willen ze de bomen laten inspecteren door een expert, zodat ze er echt alles aan gedaan hebben. Je kunt aantonen dat je zo'n expert bent met het certificaat data-inspecteur bomen, volledig afgestemd op het Handboek Bomen.
| Melanie Brunings werkt als 'Vertaler boombelang voor leefomgeving' bij het Norminstituut Bomen |
Je wordt niet zomaar data-inspecteur bomen (DIB). Iets meer dan de helft van de deelnemers behaalt het certificaat in één keer. De eisen zijn dan ook pittig. Daartegenover staat dat de data-inspecteurs veiligheid én onderhoud kunnen beoordelen en over sortimentskennis beschikken van ruim 200 boomsoorten en cultivars. Sinds 2018 zijn er zo'n 170 data-inspecteurs voor bomen (veiligheid en onderhoud) gecertificeerd. Onlangs introduceerde het Norminstituut Bomen een nieuw certificaat: data-inspecteur bomen (veiligheid), met beperktere eisen.
'Vertaler boombelang voor leefomgeving', zo staat er op LinkedIn vermeld als functie van Melanie Brunings. Zij is consulent ontwikkeling en techniek bij het Norminstituut Bomen en praat ons bij over de ontwikkelingen binnen en rond de opleiding tot data-inspecteur bomen (DIB). 'In 2018 begon het Norminstituut Bomen met de ontwikkeling van het certificaat. Op dat moment bestond in Nederland al het veel toegepaste BVC Groenkeur-certificaat. Veel gemeenten liepen echter tegen de beperkingen van dit certificaat aan: bomendata werden niet eenduidig geregistreerd, waardoor data-analyse en de omzetting naar bestekken leidden tot veel meerwerk en onduidelijkheden. Ook werd het praktijkexamen niet getoetst in een reëel straatbeeld en waren er soms grote verschillen tussen de geregistreerde data van de inspecteurs, doordat er geen standaardvelden waren. En tot slot werd de veiligheidskeuring van bomen steeds vaker gecombineerd met een onderhoudskeuring. Door bomen tijdig goed te snoeien, voorkom je immers hoge beheerkosten én veiligheidsrisico's op de langere termijn. Vandaar het ontstaan van het certificaat voor de data-inspecteur bomen.'
Digitaal paspoort
Brunings: 'Vanuit het Norminstituut Bomen stellen wij met het Handboek Bomen standaarden op voor boomwerkzaamheden. Dit doen we met het oog op het belang van de opdrachtgevers, vooral de Nederlandse gemeenten. Het certificaat data-inspecteur bomen is gebaseerd op een standaard digitaal paspoort, gemaakt conform de definities uit het Handboek Bomen. Hier kunnen alleen vaste waarden ingevuld worden. Dat geeft de opdrachtgever de mogelijkheid om een data-analyse van het bomenbestand te maken en de uitvoeringswerkzaamheden vervolgens als bulk te vertalen naar bestekken.'
Sortimentskennis
Brunings vervolgt: 'De sortimentskennis die de data-inspecteur bomen (veiligheid en onderhoud) nodig heeft, omvat 200 wetenschappelijke boomsoorten en cultivars. Die kenniseis is zo uitgebreid, omdat we van data-inspecteurs bomen verwachten dat ze een inschatting kunnen maken van de gevolgen van een bepaalde aantasting bij een specifieke boomsoort. Niet ieder gebrek leidt bij elke boomsoort binnen drie jaar tot een veiligheidsprobleem. In onze systematiek leiden gebreken alleen tot een risicoboom als de verwachting is dat er binnen drie jaar een risico ontstaat. Dat vraagt meer van de inspecteur, maar geeft ook een ander beeld van de urgente maatregelen voor het bomenbestand.'
|
|
'De mensen die het certificaat hebben behaald, zijn trots op hun kennis'
| |
|
Pilot data-inspecteur bomen (veiligheid)
Het oorspronkelijke certificaat data-inspecteur bomen beslaat de terreinen veiligheid en onderhoud. Lang niet iedereen die het BVC Groenkeur-certificaat heeft, durft de stap te zetten naar dit certificaat. 'Daarom zijn we nu met een pilot begonnen voor het aanbieden van een opstapcertificaat', vertelt Brunings. 'Hierin is de vereiste sortimentskennis teruggebracht naar 50 wetenschappelijke geslachtsnamen van bomen, en de deelnemers hoeven alleen de velden met betrekking tot boomveiligheid in te vullen. De benodigde kennis voor het certificaat data-inspecteur bomen (veiligheid) blijft uitgebreider dan die voor het certificaat BVC Groenkeur, en bovendien werken de kandidaten met het digitale gestandaardiseerde paspoort conform het Handboek Bomen. Daarom is na het halen van het instapcertificaat DIB (veiligheid) een aanvullende opleiding nodig om het andere certificaat te behalen.'
|
|
'Het digitale bomenpaspoort Handboek Bomen wordt steeds vaker voorgeschreven in bestekken'
| |
|
Gecertificeerde data-inspecteurs bomen (veiligheid en onderhoud) zijn er trots op dat ze hun certificaat hebben behaald. Ze hebben aantoonbaar een brede sortimentskennis én beheersen de systematiek. Voor deze groep is het dan ook van belang dat duidelijk blijft dat hun opleidingsniveau hoger ligt dan dat van de DIB (veiligheid).
Ten minste gelijkwaardig
Uit de markt komt regelmatig de vraag of het certificaat data-inspecteur bomen gelijkwaardig is aan het BVC Groenkeur-certificaat. Het Norminstituut Bomen vroeg onafhankelijk bomenjurist Jilles van Zinderen dit te onderzoeken. Zijn conclusie is dat het DIB-certificaat ten minste gelijkwaardig is. 'Hij signaleerde dat de sortimentskennis vele malen groter is en dat de digitale registratie van belang is'.
 | | Het examen bestaat uit een theorie- en een praktijkgedeelte. |
|
|
Inmiddels vragen steeds meer gemeenten om uitvoering van boomveiligheidscontroles volgens de DIB-standaard, vertelt Brunings. 'We gaan in Nederland steeds meer datagestuurd werken en daar horen dit soort digitale paspoorten bij. Voor gemeenten is het bovendien van grote waarde dat data-inspecteurs van verschillende organisaties op dezelfde wijze registreren. In bestekken worden daarom steeds vaker het datapaspoort Handboek Bomen en DIB-gecertificeerde controleurs voorgeschreven.'
Uitbreiding: DIB (waarde)
In de loop van 2024 wordt een derde DIB-certificaat geïntroduceerd, dat betrekking heeft op waardebepaling. 'In het Handboek Bomen 2022 hebben we de term "boomkroonvolume" geïntroduceerd. Met het oog op een waardevolle leefomgeving moeten we de sturing op aantallen bomen verschuiven naar sturing op boomkroonvolume. Het boomkroonvolume zegt veel over de bijdrage van de boom aan de leefomgeving. Het zegt iets over het aantal ecologische functies dat een boom kan vervullen, hoeveel schaduw de boom levert, hoeveel water de boom kan bufferen en hoeveel dieren eromheen leven. Dat hangt allemaal samen met het boomkroonvolume. Grote bomen doen meer voor hun omgeving dan kleine bomen. Het certificaat data-inspecteur bomen (waarde) richt zich straks meer op het beleidsniveau. Het biedt één uniforme wijze waarop een European tree technician (ETT) of European treemanager (ETM) advies kan uitbrengen over het al dan niet verbeteren van het boomkroonvolume en daarmee de kwaliteit van de leefomgeving in projecten.
De opleiding
Het Norminstituut Bomen stelt als stichting de normen en standaarden vast. Ook de eisen waaraan de kandidaat voor het certificaat data-inspecteur bomen zijn gevalideerd. De opleidingen worden verzorgd door vakspecialisten bij Praktijk Centrum Bomen, Bomencampus en vanaf eind 2023 ook bij IPC Groene Ruimte.
Tijdens de driedaagse training DIB (veiligheid en onderhoud) leren kandidaten de definities en systematiek kennen. Het examen omvat daarnaast ook een halve praktijddag. Inmiddels zijn er ongeveer 170 certificaathouders in Nederland, uiteenlopend van zzp'ers tot grote boomadviesbureaus. Het certificaat is drie jaar geldig. Daarna moet de inspecteur zowel het praktijk- als het theoriegedeelte opnieuw halen.
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
