Verstoring paring vlinders leidt tot halvering aantal rupsen

NIEUWS

Wijnand Meijboom, dinsdag 12 oktober 2021

112 sec

Veldonderzoek Silvia Hellingman naar bestrijding eikenprocessierups

Door tijdens de vliegperiode van eikenprocessievlinders sekslokstoffen (feromonen) in eikenbomen aan te brengen, wordt de paring verstoord en daardoor de populatie rupsen gehalveerd. Dit blijkt uit een eerste veldproef met speciale toestemming van het Kenniscentrum Eikenprocessierups.

Aanbrengen feromonen voor paringsverstoring op proeflocaties. (Foto: Silvia Hellingman)

Entomologe/onderzoeker Silvia Hellingman van dit kenniscentrum doet al jarenlang onderzoek naar eikenprocessierupsen. Op haar initiatief is de veldproef met feromonen uitgevoerd in de drie aangrenzende gemeenten Weststellingwerf, Westerveld en Steenwijkerland.
De methode heeft volgens Hellingman geen effect op andere diersoorten in tegen stelling tot andere methoden, zoals het bespuiten van boomkronen met bacteriën of nematoden waardoor ook andere rupsen gedood kunnen worden.
Uit het buitenland zijn voorbeelden bekend van het gebruik van specifieke geurstoffen om bijvoorbeeld dennenprocessierupsen te bestrijden. Door deze geurstof in geconcentreerde vorm en aangepaste formule in de boom aan te brengen, raken de mannetjesvlinders zodanig verward, dat ze de vrouwelijke vlinders niet meer vinden en er geen paringen volgen. Tot nu toe was onbekend of deze methode ook voor de eikenprocessierups zou kunnen werken.

Veldproef

Het onderzoek is gefinancierd door de provincies Friesland, Drenthe en Overijssel en de drie bovengenoemde gemeenten. Het gespecialiseerde bureau Hellingman Onderzoek en Advies heeft de veldproef uitgevoerd. Professor Teun Dekker van de universiteit van Alnarp (Zweden) zorgde voor de feromonen, die voor deze toepassing in een speciale formulering ontwikkeld moesten worden. Gerard Brand van Brand Boomverzorging heeft de feromonen in de bomen aangebracht.
Om dit project te kunnen uitvoeren is er vooraf een langdurig traject geweest om een ontheffing te verkrijgen bij het Ctgb. Voor deze veldproef moesten de feromonen speciaal worden ontwikkeld. Ze zijn nog niet op de markt en het toepassen ervan mag daarom niet zonder ontheffing.

Uitvliegtijd

Voor de veldproef zijn in het voorjaar van 2020 eikenlanen in de drie bovengenoemde buurgemeenten geselecteerd, zowel langs gemeentelijke als provinciale wegen. Het aantal nesten van eikenprocessierupsen is nauwkeurig geteld. Vervolgens zijn in de zomer, vlak voor de uitvliegtijd van de eikenprocessievlinders, de feromonen met een draagstof handmatig in de bomen aangebracht. In de omgeving zijn als controle ook eikenlanen onderzocht, waar geen feromonen waren aangebracht. Er is geprobeerd om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van het effect van de toepassing onder allerlei omstandigheden.
Uit het onderzoek blijkt dat het opgebrachte feromoon inderdaad werkzaam is geweest. Met name op meer beschutte plekken zorgen de feromonen voor een forse teruggang van het aantal nieuwgevormde eikenprocessierupsnesten. Het effect is minder op bomen die volledig in de wind staan waardoor de feromonen te snel uit de bomen waaien.
In alle proeflocaties nam het aantal nesten in vergelijking met de controlelocaties met minimaal de helft af. Ook het aantal rupsen dat in de nesten op de proeflocaties voorkwam, bleek gemiddeld ongeveer de helft kleiner dan het aantal rupsen in nesten op controlelocaties.

Effectief

Op basis van de resultaten verwacht Hellingman dat de methode effectief kan zijn voor beschutte lanen in bijvoorbeeld woonwijken, schoolpleinen, winkelstraten en parken. 'Juist in stedelijk gebied, waar weinig ruimte is voor natuurlijke vijanden, kan deze methode de oplossing vormen om de overlast van eikenprocessierupsen aan te pakken, zonder dat er nadelige effecten voor andere soorten planten en dieren optreden.'
Voordat deze nieuwe bestrijdingsmethode landelijk uitgerold kan worden, moet deze nog verder worden verfijnd. Daarna moet het middel nog voor grootschalig gebruik worden toegelaten. De daadwerkelijke invoering van deze methode kan daardoor nog jaren duren, tenzij er een algehele ontheffing wordt verleend voor de toepassing van feromonen voor paringsverstoring.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie