Nieuwe natuurlijke vijand van EPR ontdekt: de sluipwesp

NIEUWS

Meike Wessels, maandag 8 maart 2021

118 sec

Primeur: sluipwesplarven in eitjes van de kriebelrups ontdekt tijdens jaarlijkse controle

Tijdens de jaarlijkse controle van de conditie van de eikenprocessierupsen (EPR) in hun ei heeft Kenniscentrum Eikenprocessierups voor het eerst geparasiteerde eitjes aangetroffen. Niet een eikenprocessierups, maar een sluipwesp troffen de onderzoekers aan in de eitjes van de kriebelrups. Een unieke vondst. 'Dit is echt heel bijzonder. Geen enkele entomoloog in Nederland heeft eerder een geparasiteerd eipakketje in de natuur gevonden', aldus Silvia Hellingman van Hellingman Onderzoek en Advies.

EPR-eitjes met sluipwesplarven. Foto: Silvia Hellingman

Henry Kuppen van Kenniscentrum Processierups heeft naast de eitjes uit het proefstation, ook eipakketjes in een natuurgebied verzameld. Bij de controle hiervan ontdekte onderzoeker Sylvia Hellingman van Hellingman Onderzoek en Advies sluipwesplarven in twee eitjes in plaats van eikenprocessierupsen. Het is nog niet duidelijk om welk soort het gaat, behalve dat deze sluipwesp tot de bronswespen behoort: een superfamilie van de vliesvleugeligen. 'Het materiaal wordt binnenkort onderzocht door een specialist van Naturalis, dan weten we de exacte naam', vertelt Hellingman.

De deskundigen wisten al af van het bestaan van de sluipwesp, maar nooit eerder troffen ze geparasiteerde eitjes in Nederland of België aan. Tot nu: afgelopen vrijdag publiceerde Kenniscentrum Processierups op Nature Today dat ze zijn ontdekt. Een unieke vondst, omschrijft het kenniscentrum.

Hoe de sluipwesplarven in de EPR-eitjes terecht komen

De sluipwesp is een parasiet die zijn eitjes in de eitjes van een ander insect legt. 'Moet je voorstellen: een minuscuul sluipwespje dat in staat is om een bevruchte eikenprocessievlinder te detecteren. De parasiet lift vervolgens mee en zodra de vlinder haar eitjes legt, zet de sluipwesp haar eitjes af op de dan nog zachte eitjes van de eikenprocessievlinder. De onwetende eikenprocessievlinder bedekt de eitjes met eigen lichaamsharen waardoor ook de eitjes van de sluipwesp goed gecamoufleerd en beschermd zijn. Geweldig, toch?'

'Moet je voorstellen: een minuscuul sluipwespje dat in staat is om een bevruchte eikenprocessievlinder te detecteren'

Er bleek in de media verwarring te zijn ontstaan rondom de werking van deze natuurlijk vijand. 'Ze zagen over het hoofd dat hier gaat om een sluipwesp die meelift op de bevruchte vlinder en direct haar eitjes afzet op de nog zachte eitjes. Uit het eitje komt dus geen rups maar een sluipwespje', vertelt Hellingman.

De sluipwesplarven. Foto: Silvia Hellingman

Primeur

Een doorbraak en een primeur voor Kenniscentrum Eikenprocessierups. 'Geen enkele entomoloog in Nederland heeft een geparasiteerd eipakketje in de natuur gevonden. Dankzij Henry Kuppen, die ze verzameld en naar mij opgestuurd heeft, hebben we de primeur. Het loont om eipakketjes te verzamelen uit verschillende omgevingen, dus openbaar groen, stations en natuurgebieden', vertelt Hellingman. 'In de afgelopen decennia heb ik duizenden eipakketjes onderzocht op aanwezigheid van parasieten in de eitjes. Nooit vond ik er een.'

In de afgelopen decennia heb ik duizenden eipakketjes onderzocht op aanwezigheid van parasieten in de eitjes. Nooit vond ik er een

Hellingman sluit af: 'Als ik terug ben in Nederland (ze woont in Spanje, red.) zal ik het gehele gebied en ook andere gebieden uitkammen. Als er twee eipakketjes geparasiteerd zijn, kan het haast niet anders dat om het grotere getallen gaat. Ik ben Henry Kuppen meer dan dankbaar dat hij zo divers mogelijk heeft gezocht in het natuurgebied. Dat kost ongelooflijk veel tijd waar we niet voor worden vergoed. Ook Roel Timmerman heeft eitjes opgestuurd. Allemaal vanuit een enorme betrokkenheid. Dat zijn positieve dingen in deze rare tijden.'

Jaarlijkse controle

Tijdens de jaarlijkse controle krijgt het kenniscentrum een beter beeld hoe de eitjes van eikenprocessierups zich ontwikkelen onder verschillende omstandigheden. Dit jaar was onder andere de vraag of de eitjes het zouden overleven onder vorstige omstandigheden. Dat bleek wel het geval: de meeste eitjes zijn ongedeerd. Naar verwachting komen de eerste eitjes uit rond 10 april.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie