Arbo Tape als doekje voor het bloeden?

ARTIKEL

Karlijn Raats, vrijdag 19 oktober 2018

219 sec

Medewerker toezicht Roelof Plat: ‘Het is méér dan dat: wonden groeien dicht!’

Op de weg van Den Bosch naar Tilburg staat een aantal oude eiken. Gedeeltelijk zijn die omwikkeld met een soort zwarte folie of tape. Bij navraag blijkt dit Arbo Tape te zijn, van leverancier Greenmax. Deze tape zou ervoor zorgen dat de boom callus vormt op het wondvlak en niet alleen aan de rand. Twee gebruikers vertellen over hun praktijkervaring met dit product: hoe is de vitaliteit van de boom na toepassing en in hoeverre keert schorsweefsel terug over de wond?

Arbo Tape is een niet-lichtdoorlatende kunststof folie. De folie en ook de witte tape waarmee de Arbo Tape wordt vastgemaakt, zijn biologisch afbreekbaar en zijn dus na een of twee jaar verdwenen. Werner Hendriks van Greenmax legt uit: ‘Na een aanrijding door een onderhoudsmachine of bij een verkeersongeluk tegen een boom zitten er nog enkele levende callus cellen op de wond. Als je die niet afdekt tegen lucht en licht, drogen ze uit en gaan ze dood. Je kunt ze natuurlijk niet reanimeren, maar als je de wond op tijd afdekt, blijven de cellen leven en groeien ze door. Normaal groeit de wond alleen vanuit de rand naar binnen toe dicht. Maar met het in leven houden van de callus-cellen verdeeld over het wondoppervlak groeit de wond ook van binnenuit dicht. Het lijkt op enkele puntjes die steeds groter worden. Het ziet er na verloop van tijd niet meer uit als een grote open wond.’

Hoe snel je erbij moet zijn om de wond af te dekken, dat verschilt van dezelfde dag nog tot binnen een week. ‘In de zomer, wanneer de zon op de nog levende callus-cellen staat te bakken, drogen deze in een dag uit. Dan moet je dezelfde dag de wond bedekken tegen uitdroging. In de winter zouden de callus-cellen nog een weekje kunnen overleven zonder bescherming’, aldus Hendriks.

Heel gewoon in Duitsland

In Duitsland wordt wondtape al sinds 2001 toegepast en voorgeschreven in de standaard voor boomverzorging (de ZTF Baumpflege). De universiteit van Hamburg constateerde een positieve werking van deze Arbo Tape. Maar ook verschillende prominente bomenonderzoekers publiceerden stukken in vakbladen en wetenschappelijke tijdschriften naar aanleiding van praktijkproeven. Boomzorg plaatste op 1 december 2011 een artikel van de onderzoekers Rolf Kehr, Dirk Dujesiefken, Marvin Braun en Horst Stobbe. Zij toonden aan dat boomwonden die gedurende een jaar waren afgedekt met wondtape na tien jaar veel meer callus hadden aangemaakt dan bomen die met een wondafdekkend middel waren behandeld. De met folie behandelde wonden waren gemiddeld 40 tot 90 procent gesloten. De callus vormde daarin een relatief dikke weefsellaag, die zelfs al nieuwe schorsvorming vertoonde. Twijfel over vochtige omstandigheden onder de folie die voor schimmelvorming zouden kunnen zorgen, werd in dit onderzoek ook weggenomen.

‘Er wordt aan gewerkt’

Als vakblad Boomzorg belt met Rijkswaterstaat, lijkt het eerste doel van deze opdrachtgever te zijn geweest om ongerustheid bij burgers weg te nemen. Jasper Schürgers van Rijkswaterstaat: ‘Bij het zien van wonden vragen mensen zich al snel af of de boom nog lang te leven heeft. Open wonden verhogen natuurlijk het risico op binnentredende schimmels en houtrot. Wij hadden langs de N65 veel problemen met beschadigingen aan bomen die veroorzaakt werden door aanrijdingen of werkzaamheden. Daarop kwamen er veel klachten uit de omgeving en werd verondersteld dat de conditie van de bomen achteruit zou gaan. Met de tape wilden wij in elk geval laten zien dat er aan het probleem werd gewerkt.’

Nog weinig kennis over wondtape in Nederland

Verdere kennis over het product ontbreekt bij Rijkswaterstaat, maar de opdrachtgever is blij met het resultaat: ‘Door de toepassing van de tape zijn de beschadigingen redelijk tot goed hersteld, waardoor de verwachting is dat de bomen een langere levensduur zullen hebben en de gevolgen van de beschadigingen tot een minimum beperkt zullen worden.’

Roelof Plat toont een voorbeeld in zijn werkgebied, waarbij het tijdig aanbrengen van Arbo Tape rond de wond aan een zomereik zorgde dat de wond dichtgroeide.
Roelof Plat toont een voorbeeld in zijn werkgebied van een wond aan een zomereik die niet is dichtgegroeid. ‘Je moet zo snel mogelijk intapen; anders drogen de nog levende callus-cellen uit.’

Ook aannemer Krinkels, die volgens een prestatiecontract verantwoordelijk was voor de eiken langs de N65, weet niet precies welke uitwerking de wondtape heeft gehad op de beschadigde bomen. Onderaannemer en Krinkels-partner Quercus Boomexperts is eraan te pas gekomen. Kennelijk wordt het product regelmatig toegepast onder het mom van: 'het is niet duur, het kan vast geen kwaad en het staat leuk'. Maar daarmee doet men het product wellicht te kort: het wérkt kennelijk.

Wond niet laten uitdrogen

Roelof Plat, medewerker toezicht bij samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen, heeft al zes jaar praktijkervaring met Arbo Tape. ‘Vooral zomer- en wintereiken tapen wij in, maar ook andere soorten straat- en laanbomen. De meeste laanbomen zijn eiken.’

Op foto’s is te zien dat de tape soms wel goed werkt, maar niet altijd. Plat bevestigt het verhaal van Hendriks van Greenmax: ‘Je moet dezelfde dag nog intapen, om te voorkomen dat de callus indroogt. Voordat we de tape aanbrengen, maken we de wond nat met een watersproeier. We zien vaak dat callus niet alleen groeit aan de randen, maar ook op het wondoppervlak. De wond groeit daardoor sneller dicht en ook is er sneller afgrendeling volgens het Codit-principe. Wij nemen waar dat wonden minder snel inrotten en sneller overgroeien.’

‘Je moet dezelfde dag nog intapen, om te voorkomen dat de callus indroogt’

Niet altijd zijn beheerders dezelfde dag ter plaatse om de boom in te tapen. Hendriks: ‘We hebben ooit een EHBO-kit voor bomen gemaakt en voorgesteld aan de brandweer. Zij zijn als eerste ter plaatse na een aanrijding tegen een boom en kunnen na de verzorging van gewonden en het weghalen van beschadigde voertuigen ook de boom direct afdekken met de tape. Maar uit een gesprek met de brandweer hebben we begrepen dat zij bij aanrijdingen alleen prioriteit willen geven aan het oplossen van de directe gevaren.’

Roelof Plat
Werner Hendriks

Schadevergoeding aanrijdingen

De samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen rekent uit wat de schade is van aanrijdingen en verhaalt de kosten op de veroorzaker. ‘We rekenen per onderdeel zo’n 50 euro per uur voor de opname van de schade, het aanbrengen van de tape en nazorg. In totaal declareren wij vier- tot vijfhonderd euro per schade. In 2017 leverde dit een totaal schadebedrag op van 33 duizend euro. Hierin zaten enkele grote schades waarbij extern een schadebedrag werd vastgesteld. Tevens werd de waardevermindering van de boom meegenomen, gebaseerd op de groeiachterstand door de aanrijdingen. Maar de Hoge Raad heeft dit jaar bepaald dat groeiachterstand niet meer opgevoerd mag worden in een declaratie. In de toekomst zal de hoogte van de schadevergoedingen dus wat lager liggen.’

Plat kan zich niet vinden in het intapen van bomen als doekje voor het bloeden. ‘Je moet deze maatregelen niet toepassen voor de bühne. Waar zijn we dan mee bezig? Het gaat erom dat de boom ermee geholpen is. En dat is hij, want wonden intapen werkt écht!’

REACTIES

		ronald wolswijk Tuesday 23 October 2018

LEUK VERHAAL MAAR OP HET MOMENT DAT EEN BOOM GERAAKT WORDT WORDEN DE ZIEKTEKIEMEN AL NAAR BINNEN GEZOGEN DUS HIER TEGEN WEKT HET NIET EN CALLUSVORMING EN AFGRENDELING ZIJN 2 VERSCHILLENDE DINGEN DUS KAN JE EEN BETERE AFGRENDELING ECHT AAN DE WONDTAPE TOESCHRIJVEN??????

download artikel

Tip de redactie