|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Kun je de schade als gevolg van EPR vergoed krijgen? Eikenprocessierupsen (EPR) verblijven in de maanden mei tot en met juli in eikenbomen. Ze hebben brandharen die gemakkelijk in de huid, luchtwegen en ogen binnendringen. Dat veroorzaakt jeuk, uitslag, irritatie en pijn. Als de haren worden ingeademd, kan dat leiden tot slikklachten en ontstekingen aan de luchtwegen.
Doordat EPR dergelijke gezondheidsklachten veroorzaakt, is het van belang dat de nesten van EPR worden verwijderd door de eigenaren van de bomen. Stel dat dat niet gebeurt en jij lijdt alsnog aan dergelijke gezondheidsklachten, kun je de schade als gevolg van die klachten dan vergoed krijgen? Aansprakelijkheid 6:162 Burgerlijk Wetboek De hoofdregel is dat iedereen zijn eigen schade zelf draagt. Dat is anders wanneer een ander voor de geleden schade aansprakelijk is. Die ander kan dan gehouden zijn tot vergoeding van de schade. Eigenaren van bomen kunnen aansprakelijk zijn als bomen schade veroorzaken. De eigenaren kunnen particulieren, rechtspersonen of een gemeente zijn. De juridische grondslag voor vergoeding van schade ontstaan door bomen en de daarin verblijvende EPR is veelal de 'onrechtmatige daad' uit artikel 6:162 Burgerlijk Wetboek (BW). Van een onrechtmatige daad is sprake in geval van: - een inbreuk op een recht, of: - een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht, of: - een doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Als vaststaat dat sprake is van een onrechtmatige daad, dan moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan, om tot vergoeding van schade gehouden te zijn: - er moet sprake zijn van toerekenbaarheid (de schade moet de dader kunnen worden verweten of de schade moet in de risicosfeer van de dader liggen); - er moet sprake zijn van schade; - er moet een causaal verband bestaan tussen de onrechtmatige daad en de schade; - er moet zijn voldaan aan de relativiteitseis (de geschonden norm moet strekken tot bescherming van de schade die zich heeft voorgedaan).
Een recente kwestie In juni zat een man samen met zijn hond regelmatig op een bankje bij een hertenkampje in een recreatiepark. Het bankje stond onder een boom waarin EPR zat. Na een paar dagen kreeg de man last van jeuk en huiduitslag en zijn hond werd erg ziek. Deze man startte een zaak tegen de eigenaar van het recreatiepark om de door hem geleden schade vergoed te krijgen. Niet duidelijk is welke schade de man heeft geleden, maar ik kan me voorstellen dat de schade kan zijn: de kosten van gemiste vakantie, de kosten van medicijnen/middelen om de jeuk en huiduitslag tegen te gaan, de kosten van de dierenarts en eventueel vergoeding van immateriële schade. Naar alle waarschijnlijkheid baseert deze man zijn vordering op de onrechtmatige daad, bestaande uit een doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. De man zou kunnen stellen dat van de eigenaar van deze boom verwacht had mogen worden dat hij maatregelen had genomen om het nest van EPR op te ruimen. Als dat niet mogelijk was, dan had van de eigenaar mogen worden verwacht dat hij het bankje onder de boom had weggehaald om te voorkomen dat recreanten nietsvermoedend op het bankje plaats zouden nemen. Ook had van de eigenaar mogen worden verwacht dat hij waarschuwingsbordjes of linten in de boom had gehangen om recreanten te waarschuwen voor EPR in de boom. Doordat de eigenaar van de boom niets heeft gedaan, daar waar handelen was vereist, heeft de eigenaar een gevaarlijke situatie in stand gelaten en heeft hij in strijd met een zorgvuldigheidsnorm gehandeld. De man kan zich in dezen mede baseren op een vonnis van de Rechtbank in Roermond. In een (overigens niet gepubliceerd) (herstel)vonnis van 18 juni 2008 (rolnr. 81352) is bepaald dat: 'een gemeente als eigenaar en beheerder van eikenbomen een zorgplicht heeft om de overlast die eikenprocessierups met zich brengt te voorkomen dan wel te beperken, nu bekend is dat deze rups een gevaar kan opleveren voor de volksgezondheid' (rechtsoverweging 4.4). 'Deze zorgplicht bevat het treffen van voorzorgmaatregelen ook al is de gemeente op zichzelf voor het ontstaan van het gevaar niet verantwoordelijk.' Hoewel de eigenaar van de boom waarin EPR zich bevindt vrij is in zijn keuze voorzorgmaatregelen te treffen, is duidelijk dat afdoende preventieve maatregelen moeten worden getroffen. De eigenaar dient bovendien jaarlijks te onderzoeken of er niet betere, meer adequate, methoden zijn om EPR te verwijderen. De eigenaar van de boom schijnt de man te hebben geantwoord dat hij zelf ook oplettend had moeten zijn, omdat in de vrije natuur kwalijke insecten, planten en dieren voorkomen. Bovendien vindt de eigenaar van de boom dat het 'onbegonnen werk' is EPR uit de boom te verwijderen.
Het argument van de eigenaar van de boom gaat naar mijn mening niet op. Het vonnis van de Rechtbank van Roermond bevestigt de zorgplicht voor eigenaren van bomen waarin zich EPR bevindt. Uit het rapport van de Voedsel en Waren Autoriteit uit 2011 blijkt dat gemeenten, boom- en terreineigenaren, terreinbeheerders en wegbeheerders verplicht zijn om de bestrijding van EPR zelf actief ter hand te nemen om schade en aansprakelijkstelling te voorkomen. Daartoe hoort ook onderzoek naar de ontwikkeling van EPR en het waarschuwen van het publiek voor de aanwezigheid van EPR. Ook de Leidraad beheersing EPR (ontwikkeld door Wageningen Environmental Research - destijds Alterra -, Wageningen University & Research in samenwerking met de Plantenziektenkundige Dienst en De Vlinderstichting in opdracht van de landelijke expertgroep Eikenprocessierups uit 2005) wijst erop dat particulieren die eigenaar zijn van de met eikenprocessierups besmette bomen zelf verantwoordelijk zijn voor de bestrijding. Er bestaat bovendien een verschil tussen EPR enerzijds en kwalijke insecten en planten zoals wespen, brandnetels anderzijds. Het is een algemeen bekend feit dat wespen kunnen steken en dat brandnetels prikken. Op de aanwezigheid van wespen en brandnetels is het publiek voorbereid. Dat is bij EPR anders. Het is (nog) niet algemeen bekend dat EPR de eerder genoemde gezondheidsklachten kan veroorzaken. Daarbij is EPR niet altijd even duidelijk of zichtbaar. Het schijnt dat de kleine brandharen van EPR nog jaren later klachten kunnen veroorzaken. De gezondheidsklachten van EPR zijn ook ernstiger dan die van een steek van een wesp of een prik van een brandnetel. Dat verwijdering van EPR 'onbegonnen werk' zou zijn, valt te betwijfelen, gelet op de beschikbare documentatie waaruit blijkt hoe EPR kan worden verwijderd, maar dit kan in het licht van de zorgplicht van de eigenaar van de boom geen argument zijn. Eigenaren van bomen waarin zich EPR bevindt, zullen actief moeten handelen om de EPR te verwijderen en het publiek te waarschuwen voor de aanwezigheid van EPR. Niets doen kan leiden tot aansprakelijkheid en vergoeding van de geleden schade.
Tip de redactie
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
|
